Er zijn de nodige vragen over gesteld en omdat er onzekerheid bestond, bleek dat sommigen terughoudend zijn om gebruikelijke praktijken met grondruil te continueren. De onzekerheid betrof vooral de overgang van het oude naar het nieuwe GLB en hoe de toeslagrechten van de oude naar de nieuwe systematiek worden verdeeld. Het Ministerie heeft aangegeven dat de peildatum voor het bezit van toeslagrechten de laatste dag van het oude GLB zal zijn: 31 december 2014.
 
Het wordt inmiddels algemeen aangenomen dat het nieuwe GLB pas in werking treedt in 2015. In dat jaar zullen nieuwe basispremies op de subsidiabele hectares aangevraagd moeten worden. Die worden gefinancierd door historische toeslagrechten af te bouwen. Het restant vormt de compensatie die de eigenaar van het oude toeslagrecht toegekend krijgt. De totale compensatie wordt verdeeld over het areaal dat op dat moment door hem of haar in gebruik is.
 
Dat betekent dat in de jaren voorafgaand, grond op de gebruikelijke manier geruild kan worden en dat de toeslagrechten al dan niet tijdelijk aan die geruilde grond blijven zitten. Dat is afhankelijk van de afspraken tussen verhuurder en huurder en de noodzaak om die aan de grond te koppelen in verband met het verzilveren van toeslagrechten. Die rechten kunnen immers alleen te gelde gemaakt worden, als daar subsidiabele hectares landbouwgrond aan gekoppeld zijn.
 
Het kan zijn dat de eigenaar ruim voldoende grond heeft om een perceel te verhuren zonder toeslagrechten, maar er zullen zeker ook bedrijven zijn die toeslagrechten hebben op alle hectares. Verhuur inclusief de toeslagrechten is dan een veelgebruikte praktijk om het recht te kunnen verzilveren. Dat geldt ook voor het jaar 2014, maar dan is het wel verstandig om er voor te zorgen dat de toeslagrechten per 31 december 2014 weer op naam van de eigenaar staan. Dan tellen die mee bij de afbouw van zijn oude rechten.
 
De oude rechten worden volgens de voorstellen afgebouwd per bedrijf op basis van het actuele grondgebruik. De aan grond gekoppelde historische toeslagrechten komen te vervallen. Als bedrijven op de helft van het areaal toeslagrechten hebben, zal de compensatie in 2015 verdeeld worden over het volledig in gebruik zijnde areaal. Voor het totaalbedrag aan compensatie maakt dat niet uit, maar het is wel van belang om goede afspraken te maken over die compensatie in verband met verhuur/huur van grond.
 
Want ook in 2015 en later zullen ondernemers tijdelijk grond willen verhuren of huren. Als de compensatie wordt toegekend aan het actuele bedrijfsareaal, zal de verzilvering gekoppeld zijn aan het gebruik van dat areaal. In feite zal de compensatie per hectare net zoals de basispremie verhandeld moeten kunnen worden. Ontwikkelingen door aankoop of verkoop en door tijdelijke verhuur of huur van grond zullen doorgaan. Het landbouwbeleid zal daar zeker rekening mee willen houden.
 
Jeroen Kloos
24 januari 2013