Het eindrapport van Het Nieuwe Veehouden 2 is opgeleverd. Een samenvatting hiervan plaatste het LEI op haar website.
Het traditionele business plan van een veehouder is vooral gericht op schaalvergroting en productie voor een kostprijsmarkt. Deze weg leidt in toenemende mate tot maatschappelijke tegenstand. Er zijn ondernemers die uit overtuiging steeds vaker kiezen voor een andere duurzamere bedrijfsontwikkeling. Als sector is het belangrijk nieuwe, veelbelovende kansen in beeld te brengen en te realiseren. Veehouders die een niche creëren, gaan vaak een eigen koers varen, wat geregeld leidt tot confrontatie met de gevestigde orde (regime). De grootste uitdaging bij verdere verduurzaming van de sector ligt in het creëren van meer standaard experimenteerruimte voor vernieuwingen.
Binnen de Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij wordt gezocht naar mogelijkheden voor verdere verduurzaming door ondernemers. Middels het eerste project Het Nieuwe Veehouden heeft LEI Wageningen UR (in samenwerking met Livestock Research, Syntens en LTO) de individuele verduurzamingsambities van veehouders concreet gemaakt in ontwerpen. In Het Nieuwe Veehouden 2 werd geholpen om deze ontwerpen concreet te realiseren.
Meer experimenteerruimte
Tot het regime behoren adviseurs, ketenpartijen, overheden, dienstverleners, collega-boeren, mede-eigenaars en financiers. Bij de realisatie blijken de worstelingen met het huidige landbouwsysteem (het regime) het grootst; de niche past niet in het bestaande systeem. Omdat de plannen afwijken van de norm is het zeer lastig om vergunningen, financiering en afzet in de markt te krijgen. Niet alle deelnemers is het gelukt om hier de juiste weg in te vinden en hun ideaal te realiseren. Experimenteer-ruimte is hierbij essentieel.
Drive is cruciaal
Belangrijk is ook dat de ondernemers die hun nek uitsteken en proactief initiatieven nemen, zich niet blindstaren op een oplossing en samenwerken met anderen. De drive en persoonlijke kwaliteiten van de veehouders blijken vaak cruciaal bij het realiseren van het oorspronkelijke plan. Veehouders hebben een eigen netwerk moeten organiseren om zo in contact te komen met personen binnen het regime die de bereidheid hadden buiten gebaande paden te gaan. Om zo min mogelijk concessies te doen, hebben deelnemende veehouders soms afscheid genomen van hun bestaande adviseur en netwerk.
In Het Nieuwe Veehouden zijn agrariërs geholpen om hun plannen voor duurzame bedrijfsconcepten te verwezenlijken. De intentie van het project is ook op langere termijn impact te hebben op de praktijk. Het project komt voort uit het programma Ontwerpen voor Systeeminnovatie, wordt uitgevoerd in opdracht van de Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij en heeft de ambitie om een bijdrage te leveren aan een transitie in de landbouw en daar (al doende) van te leren.