Doelstelling
De doelstelling van dit project is inventarisatie van buitenlandse kennis over broeikasgasemissies bij aanwending van vergiste mest en interpretatie van deze kennis voor de Nederlandse situatie.

Opdrachtgever
Ministerie van EL&I
Landbouwsector
Melkveehouderij
Transitiepad
Covergisting | Dierlijke mest | Bodem en bemesting
Status
Afgerond
Soort project
Haalbaarheid en inventarisatie
Resultaten
Gewasresten vormen een belangrijke bron van stikstofmineralisatie. De stikstof uit mineralisatie is weer
opneembaar door gewassen. Helaas mineraliseert een deel van de gewasresten in de periode (herfst en
winter) wanneer er geen gewassen op het veld staan. De dan vrijkomende stikstof kan uitspoelen naar
grond- en oppervlakte water. Dit is te voorkomen door de gewasresten na de oogst van het land te
verwijderen. Het doel van dit deze perspectievenstudie is het beoordelen van de mogelijkheden om door middel van vergisting de afgevoerde gewasresten tot een bruikbare retourstroom te komen. In dat geval kan gewerkt worden aan het optimaliseren van de organische stofkringloop.
Vergisting is een biologisch proces waarbij onder zuurstofloze omstandigheden organische stof wordt
afgebroken tot de eindproducten methaan (CH4) en koolzuur (CO2). Met het methaan in het biogas kan
energie worden geproduceerd. Omdat mest het eindproduct is van de verwerking van voedsel in een dier, is de biogasproductie uit mest relatief gering. De energieopbrengst kan men verhogen door het toevoegen van andere energierijke organische stoffen (bijvoorbeeld voer- en gewasresten of vetten). Dit wordt covergisting genoemd.
Er zijn in de openteelten aanzienlijke hoeveelheden agrarische gewas-, sorteer- en verwerkingsresten
beschikbaar. De berekening gaat vooral in op covergisting van gewasresten. Geeft dit wel perspectief om meer dan alleen gewasresten als biomassa voor covergisting aan te wenden?
Op grond van de mestwetgeving mag de verhouding aan biomassa (gewasresten) niet meer zijn dan de
hoeveelheid gebruikte mest. Voor de scenario’s van een bouwplan van 100 ha op kleigrond en een
bouwplan van 100 ha op zandgrond wordt hieraan voldaan.
Het verwijderen van gewasresten is niet voor alle teelten een optie. Voor de teelten waar het verwijderen van gewasresten goed mogelijk is, zijn de kosten van het verwijderen in kaart gebracht. Met het methaangas dat de gewasresten van het kleibouwplan in de vergister levert, kan ongeveer € 25.258,- aan elektriciteit worden opgewekt. Tegenover de kosten voor het verzamelen van de gewasresten van € 10.533,- betekent dit dat het vergisten van de gewasresten in een op een kleigrond akkerbouwbedrijf van 100 ha een mogelijk resultaat geeft van € 14.725,-. Voor een zandgrond akkerbouwbedrijf is een resultaat mogelijk van € 15.531,-. Uit de berekeningen blijkt dat de kosten voor het verzamelen van de gewasresten worden terugverdiend worden met de biogasopbrengsten. Het voorkomen van uitspoeling door verzameling en vergisting van de gewasresten kan kostprijstechnisch gezien uit, bij een bestaande vergister op het bedrijf.
Door afvoeren van gewasresten, vergisten en weer terugbrengen naar het land kan er op bedrijfsniveau gemiddeld 10 kg kunstmeststikstof per ha bespaard worden. Als wordt uitgegaan van de situatie dat de gewasresten niet van het veld zijn afgevoerd en 50% hiervan als nitraat zou uitspoelen, dan leidt dit bij een neerslagoverschot van 350 mm tot een verlaging van het nitraatgehalte in het grondwater van ongeveer 6 mg/liter.
Het covergisten van gewasresten dient meerdere milieudoelstellingen. Het covergisten van gewasresten is een goede optie om uitspoeling van nutriënten te voorkomen. Naast het voorkomen van uitspoeling, draagt het vergisten van mest en cosubstraat bij aan vermindering van de uitstoot aan broeikasgassen en levert een bijdrage aan de productie van duurzame energie.
Toepasbaarheid
Het covergisten van gewasresten brengt de mogelijkheid tot het sluiten van de organische
stofkringloop dichterbij;
• Het covergisten brengt het sluiten van de energie- en CO2-kringloop dichterbij;
• Sorteer- en verwerkingsresten kunnen mogelijk ook aangewend worden als biomassa voor
covergisting;
• Agrarische bedrijven kunnen mogelijk in de eigen energiebehoefte voorzien;
• De restwarmte kan mogelijk als input gebruikt worden voor het indrogen van digestaat tot
strooibare korrels;
• Covergisting met sanitatiestap en het indrogen tot korrels brengt de mogelijkheid van vervanging
van kunstmest dichterbij;
• Sturing op input van biomassa (nutriënteninhoud) kan digestaat met een gewenste gehalten aan nutriënten geven.